ทำความรู้จักเครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง (High flow) และเครื่องผลิตออกซิเจน (oxygen concentrator)

หลายท่านอาจเกิดความสงสัยระหว่างเครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง (High flow) และเครื่องผลิตออกซิเจน (oxygen concentrator)  มีความแตกต่างกันอย่างไร หน้าที่การทำงานของเครื่องเป็นอย่างไร มีรายละเอียด ดังนี้

• การใช้เครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง (High flow) เป็นวิธีบำบัดชนิดหนึ่งที่แพทย์สามารถให้อัตรา FiO2 ที่สูงให้กับผู้ป่วยได้มากกว่าในการบำบัดด้วยการให้ออกซิเจน ผ่านสายช่วยหายใจทางช่องจมูก โดยไม่ต้องใช้หน้ากากชนิดมีถุงโดยไม่มีการสูดลมหายใจออกกลับหรือการใส่ท่อช่วยหายใจ การทำความชื้นและให้ความร้อนของแก๊สที่ใช้หายใจจะช่วยขจัดการหลั่งสารคัดหลั่งและลดการเกิดอาการตอบสนองต่อหลอดลมมากเกินไป มีจุดประสงค์เพื่อชะล้างทางเดินหายใจส่วนบน แก๊สที่ใช้จะได้รับความร้อนเพื่อให้มีอุณหภูมิตรงกับของร่างกายมนุษย์ (37 °C) มากที่สุดและมีความชื้นที่กำหนดค่าให้ใกล้เคียงกับความดันไออิ่มตัวของร่างกาย ใช้ในผู้ป่วยที่มีปัญหาการหายใจเฉียบพลันและเรื้อรัง และเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับการรักษาผู้ป่วยที่ติดเชื้อโควิด-19 ขั้นรุนแรงหรือขั้นวิกฤติ หากไม่มีความชื้นการให้ออกซิเจนและการหมุนเวียนอากาศของการบำบัดด้วยการไหลเวียนสูงจะทำให้ผู้ป่วยได้รับผลกระทบด้านลบอย่างรวดเร็วจากอากาศแห้งที่มีต่อเนื้อเยื่อปอด

ในการดูแลผู้ป่วยหนักทารกแรกเกิด ที่มีกลุ่มการหายใจลำบาก การใช้เครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง (High flow) ยังสามารถป้องกันการใส่ท่อช่วยหายใจ และจัดระบบการหายใจได้อย่างปลอดภัยในระดับ Fio2 ที่ต่ำลง

• การใช้เครื่องผลิตออกซิเจน (Oxygen concentrator) เป็นอุปกรณ์การแพทย์ที่ใช้สำหรับผู้ป่วยที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการหายใจ หรือผู้ที่ต้องการออกซิเจน เนื่องจากมีปริมาณออกซิเจนในเลือดต่ำ เครื่องผลิตออกซิเจนผลิตออกซิเจนที่มีความเข้นข้นถึงประมาณ 90%  ให้ออกซิเจนอัตราไหลสูงถึง 10 ลิตร/นาที  เครื่องผลิตออกซิเจนจะมีขนาดกลาง-ใหญ่ แล้วแต่รุ่น นิยมใช้สำหรับผู้ป่วยที่ต้องพักรักษาตัวภายในบ้าน ซึ่งลักษณะการใช้งานก็จะแตกต่างกันไป  บางรายผู้ป่วยก็นิยมใช้เครื่องผลิตออกซิเจนเนื่องจากรู้สึกอ่อนเพลีย อันเนื่องมาจากสภาพอากาศ หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ Oxygen drop ก็สามารถให้ออกซิเจนได้เหมือนกัน  โดยจะให้ในปริมาณเล็กน้อย ระยะเวลาไม่นาน เพื่อให้รู้สึกสดชื่น  หรือสามารถนอนหลับได้ง่ายขึ้น

ทั้งนี้ความแตกต่างระหว่างเครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง (High flow) และเครื่องผลิตออกซิเจน (Oxygen concentrator) คือ เครื่องควบคุมการให้ออกซิเจนอัตรการไหลสูง สามารถปรับอัตราการไหลของออกซิเจนได้ทั้งแบบ Low flow และ High flow ให้อัตราการไหลของออกซิเจนได้สูงมากถึง 80 ลิตร/นาที ซึ่งเครื่องผลิตออกซิเจนสามารถให้อัตราการไหลของออกซิเจนได้สูง 10 ลิตร/นาที  ซึ่งการปรับอัตราการไหลของออกซิเจนได้สูงทำให้ปอดได้รับออกซิเจนในปริมาตรที่ร่างกายต้องการ สร้างแรงดันอากาศเพิ่มให้ปอดมีปริมาตรมากขึ้น ได้รับปริมาณการไหลของออกซิเจนสำหรับการหายใจเพียงพอที่จะตอบสนองหรือเกินอัตราการหายใจของผู้ป่วย จึงทำให้ผู้ป่วยรู้สึกหายใจสบาย ไม่เหนื่อยหอบ